[EP-016]

EPOSTER OTURUMU-02 | Tarih ve Saat: 18.10.2009, 18:00 - 19:00 | Salon: EPOSTER SALONU

Sağlıklı Kişilerin Sigaraya Karşı Tutumu ve Sigarayı Bırakma ile İlgili Bilgi Düzeyleri

Aysel Yıldız1, Akın Başkent1, Gökşen Kuran2, Hülya Nilgün Gürses3
1İstanbul Üniversitesi, İstanbul Tıp Fakültesi, Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Anabilim Dalı, İstanbul
2İstanbul Üniversitesi, İstanbul Tıp Fakültesi, Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı, İstanbul
3İstanbul Bilim Üniversitesi, Sağlık Yüksekokulu, Fizik Tedavi Rehabilitasyon Bölümü,İstanbul

Çalışmamızda toplumun farklı kesimlerinin sigaraya karşı tutumları ve sigarayı bırakmayla ilgili bilgi düzeylerini araştırmayı amaçladık.
32 soruluk değerlendirme anketi çeşitli mesleklerden gönüllülere gözetim altında uygulandı. Ankette katılımcıların demografik özellikleri, sigara kullanım süresi, başlangıç zamanları ve nedenleri, aile bireylerinin yanında sigara kullanımı, sigaranın zararları, bu zararlardan korunma, sigarayı bırakma yöntemleri, bırakamama nedenleri ve destek sağlayan kurumlar ile 19 temmuz itibariyle kapalı alanlarda sigara içme yasağına bakış açılarına dair sorular yer aldı.
Çalışmamıza yaş ortalamaları 36,93±12,73 yıl olan 273 kişi (168 K, 105 E) katıldı. Sigara içen 118 [%43.2 (K:%20,9, E:% 22,3)] içmeyen 143 [%52,4(K:%38,5, E:% 13,9)] ve bırakmış olan 12 [%4,4 (K:%1,8, E:% 2,6)] kişi vardı.
Kişiler sigaraya başlama zamanları açısından sorgulandığında lisede (%30) ve evlilik sonrasında (%31,5) başlama oranı yüksekti. Sigaraya başlama nedeni % 45,4 arkadaş teşviki, %41,5 merak, %4,6 özenme, %8,5 iş ortamı olarak gösterildi.
Ailede sigara kullanım oranı %67,5’ti. Sigara kullananların %27,8’i evde ailesi ile birlikteyken içerken, %35,8’i evde sigara içmemeyi tercih ediyordu.
Katılımcıların %97,4’ü sigaranın zararlarını biliyorken, %86,6’sı çocuğuna sigaranın zararlarını anlatmıştı.
Sigaranın en kötü özelliği akciğerlere zarar vermesi (%81) olarak bildirilmişti. Katılımcıların %51,2’si sigaranın zararlarını azaltmak için önlem almıyordu, %69,2’sine göre sigaranın zararlarıyla ilgili toplumsal çalışmalar yetersizdi. Sigara bırakma yöntemlerinden nikotin sakızı (%19,2) ve nikotin bandı (%18,8) en çok bilinen yöntemler iken, katılımcıların %13,5’u yöntemlerin hiçbirini bilmiyordu. Eğitim seviyesi ile bilinen sigara bırakma yöntemi sayısı koreleydi (r=0,391, p<0,001). İş yerlerinde sigara içme yasağına uyulma oranı %78,7 idi.
Sigara içenlerin %66,2’si sigarayı bırakmak istiyordu, %57,7’sine doktoru tarafından sigara bırakma telkini yapılmıştı, %64,1’i en az bir kez sigara bırakmayı denemişti. %2’si sigara bırakma için uzman yardımı almıştı. Sigarayı bırakmada aile üyelerinin desteği (%18) başta geliyordu. Katılımcıların %45’i (sağlıkçıların %2,9’u) sigara bırakma polikliniklerinin varlığından habersizdi. Eğitim düzeyi ile bu polikliniklerin bilinme oranı koreleydi (r=0,197, p=0,001). Sinirli olma, sigarayı bırakamamanın en sık nedeni (%45,6) olarak gösterilmişti.
Kapalı alanlarda sigara içme yasağı sonrası sigara içenlerin %30’u sigarayı azaltırken %5,4’ü arttırmıştı. Sigara içimini en az azaltanlar ev hanımlarıydı.
Çalışmamız sigara ve zararlarıyla ilgili toplum bilincinin arttığını göstermekte, ancak sigarayı bırakma yöntemlerinin ve destek veren merkezlerin bilinmemesi, merkezlerin sayısının arttırılması ve eğitim seviyesi düşük olan kişilere özellikle tanıtımının yapılması gerekliliğini göstermektedir.

Keywords: Sigara, Sigara Bırakma, Bilgi Düzeyi




Tablo 1: Katılımcıların eğitim durumu
Eğitim düzeyin (%)
Okuma-yazma bilmiyor7 (% 2,6)
İlköğretim82 (%30)
Lise90 (%33)
Yüksekokul94 (%34,4)
Toplam273 (%100)


Tablo 2: Katılımcıların mesleklere göre dağılımları
Meslekn (%)
Sağlıkçı53 (%19,4)
Memur47 (%17,2)
Öğrenci38 (%13,9)
Ev Hanımı58 (%21,2)
Genel77 (%28,2)
Toplam273 (%100)


Tablo 3: Sigaraya başlama nedenleri
Başlangıç Nedenin (%)
Arkadaş Teşviki59 (% 45,4)
Merak54 (%41,5)
Özenme6 (%4,6)
İş Ortamı11 (%8,5)
Toplam130 (%100)


Tablo 4: Sigaranın en kötü özelliği
n (%)
Koku18 (%6,6)
Dumanı18 (%6,6)
Dişlere zarar vermesi16 (%5,9)
Akciğerlere zarar vermesi221 (%81)
Toplam273 (%100)


Tablo 5: Cinsiyete göre sigara kullanımını değerlendirme sonuçları
Sigara kullanımıKadınErkekToplam (%)
İçiyor57 (%20,9)61 (% 22,3)118 (%43.2)
İçmiyor106 (%38,5)37 (% 13,9)143 (%52,4)
Bırakmış5 (%1,8)7 (% 2,6)12 (%4,4)
Toplam (%)168 (%61,2)105 (%38,8)273 (%100)


Tablo 6: Katılımcıların sigaraya başlama zamanı
LiseÜniversiteÇalışırkenEvlilikDiğerToplam (%)
n (%)39 (%39)17 (%13,1)28 (%21,5)41 (%31,5)5 (%3,8)130 (%100)


Tablo 7: Katılımcıların sigara kullanım süreleri
Kullanım Süresin (%)
1 yıldan az4 (%3,1)
1-5 yıl23 (%17,7)
5-10 yıl23 (%17,7)
10-15 yıl19 (%14,6)
15-20 yıl19 (%14,6)
20 yıl üzeri42 (%32,3)


Tablo 8: Değerlendirme Anketi Sonuçları
EvetHayır
Ailenizde sigara kullanan var mı?%67,5%32,5
Evde ailenizle birlikte iken sigara içiyor musunuz?%27,8%72,2
İş yerinizde sigara içme yasağına uyuluyor mu?%78,7%21,3
Sigaranın zararlarını biliyor musunuz?%97,4%2,6
Sigaranın zararlarını azaltmak için önlem alıyor musunuz?%48,8%51,2
Çocuğunuza sigaranın zararlarını anlatıyor musunuz?%86,6%13,4
Sigaranın zararlarıyla ilgili toplumsal çalışmalar yeterli mi?%30,8%69,2
Sigarayı bırakmak istiyor musunuz?%66,2%33,8
Doktorunuz sigarayı bırakmanızı önerdi mi?%57,7%42,3
Şu ana kadar hiç sigara bırakma girişiminiz oldu mu?%64,1%35,9
Sigara bırakma yöntemlerini biliyor musunuz?%86,5%13,5
Sigara bırakma için uzman yardımı aldınız mı?%2%98
Sigarayı bırakmaya yardım için “sigara bırakma poliklinikleri” olduğunu biliyor musunuz?%55%45


Tablo 9: Sigarayı bırakamama nedenleri.
n (%)
Dikkatim dağılır10 (%7,2)
Kilo alırım17 (%12,8)
Sinirli olurum59 (%45,6)
Diğer (alışkanlık, sigaradan zevk alma)44 (%34,4)


Tablo 10: Sigara bırakma yöntemlerine dair bilgi düzeyi
Sigara bırakma yöntemin (%)
Nikotin Bandı50 (%18,8)
Nikotin Sakızı51 (%19,2)
Nikotin Spreyi45 (%16,9)
Nikotin İnhalasyonu33 (%12,4)
İlaçlar24 (%9)
Akupunktur20 (%7,5)
Psikoterapi4 (%1,5)
Hipnoz3 (%1,1)
Hiçbirini Bilmiyorum36 (%13,5)


Tablo 11: Kapalı alanlarda sigara içme yasağı sonrası durum
İçilen Günlük Sigara Sayısın (%)
Azaldı36 (%30)
Arttı6 (%5,4)
Değişmedi76 (%64,6)