[EP-250]

Hiperbarik Oksijen Tedavisinin Radyoterapi Sonrası Yapılan Trakea Anastomozunun İyileşmesi Üzerine Etkisi: Deneysel Çalışma

¹19 Mayıs Üniversitesi Tıp Fakültesi, Göğüs Cerrahisi Anabilim Dalı
²19 Mayıs Üniversitesi Tıp Fakültesi, Radyasyon Onkolojisi Anabilim Dalı
³19 Mayıs Üniversitesi Tıp Fakültesi, Patoloji Anabilim Dalı
⁴Baroklinik-Hiperbarik Oksijen Tedavi Merkezi, Samsun

AMAÇ: Trakea stenozu ve tümörlerinin tedavisi rezeksiyon ve uç-uca anastomozdur. Trakea anastomozu sonrası ortaya çıkabilecek komplikasyonlar oldukça ciddidir (restenoz ve trakeal ayrılma). Radyoterapi (RT) gerek trakea tümörlerinde gerekse bronş tümörlerinde uygulanmaktadır. Preoperatif uygulandığında cerrahi zorlaşmakta, hipoksiye bağlı doku iyileşmesi bozulmakta ve yapılacak olan anastomozun başarısı azaltmaktadır. Hiperbarik oksijen (HBO) uygulaması kandaki çözünmüş oksijen miktarını arttırmakta, hipoksiye bağlı iskemik dokuların iyileşmesini hızlandırmaktadır. Çalışmanın amacı RT sonrası yapılan trakea anastomozunun iyileşmesi üzerine HBO’nin etkisini araştırmaktır.

METOD: Çalışmaya alınan 44 adet Sprague-Dawley türü rat 4 gruba ayrıldı. Grup I (n=12) ratlara sırasıyla servikal bölge RT (3 gün,10 Gy), trakeal rezeksiyon-anastomoz (RT’den 30 gün sonra) ve HBO (cerrahiden 24 saat sonra 7 gün 2.5 ATA basınçta 90 dk.), grup II (n=12) ratlara trakeal rezeksiyon-anastomoz ve HBO (cerrahiden 24 saat sonra 7 gün 2.5 ATA basınçta 90 dk.), grup III (n=11) ratlara servikal bölge RT (3 gün,10 Gy) ve trakeal rezeksiyon-anastomoz (RT’den 30 gün sonra), grup IV (n=9) ratlara sadece trakeal rezeksiyon-anastomoz uygulandı. Ratlar cerrahi uygulamadan 28 gün sonra sakrifiye edildiler. Gruplar arasında; anastomoz hattındaki trakea kesit alanı (TKA) oranı, trakeadaki (inflamasyon, epitelizasyon, fibrozis) ve akciğerdeki (inflamasyon, alveoler konjesyon ve kanama, alveoler duvar kalınlaşması) histopatolojik değişiklikler karşılaştırıldı.

BULGULAR: Grup III’te bulunan iki ratta trakeal dehisens gelişti. Grup I, II ve IV’te birer ratta, Grup III’te üç ratta solunum takipleri sırasında stridor izlendi. TKA açısından Grup I ile II arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark yok iken (p=1.000), her iki grup ile Grup III ve IV arasında anlamlı farklılık vardı (sırasıyla p=0.044, p=0.006; p=0.002, p<0.001). Trakeadaki histopatolojik değişiklikler değerlendirildiğinde; gruplar arasında inflamasyon açısından bir fark yok iken (p=0.253), epitelizasyon Grup I ve II’de anlamlı derecede iyi olarak (p=0.005), fibrozis de Grup III ve IV’te anlamlı olarak daha fazla (p=0.005) saptandı. Akciğer parankimindeki histopatolojik değişiklikler değerlendirildiğinde; gruplar arasında inflamasyon ve alveolar kanama açısından bir fark yok iken (sırasıyla p=0.144; p=0.063), alveolar konjesyon ve alveolar duvar kalınlaşması Grup III ve IV’te anlamlı derecede (p=0.001) daha fazlaydı.

SONUÇLAR: Sonuçlara göre trakeal rezeksiyonu ve anastomozu sonrası anastomoz hattındaki iyileşme HBO uygulanan gruplarda anlamlı derecede daha iyiydi. HBO tedavisinin klinikte trakea cerrahisi sonrası gelişebilecek komplikasyonları önlemeye yönelik tedavi protokolüne alınabileceği kanısındayız.

Keywords: trakea, rezeksiyon-anastomoz, radyoterapi, hiperbarik oksijen tedavisi

---

Resim 1

Hiperbarik oksijen tedavi merkezi.

Resim 2

Hiperbarik oksijen uygulama şekli.

Resim 3

Radyoterapi+Rezeksiyon+Hiperbarik oksijen grubuna (Grup I) ait patoloji görüntüsü.

Resim 4

Rezeksiyon+Hiperbarik oksijen grubuna (Grup II) ait patoloji görüntüsü.

Resim 5

Radyoterapi+Rezeksiyon grubuna (Grup III) ait patoloji görüntüsü.

Resim 6

Rezeksiyon grubuna (Grup IV) ait patoloji görüntüsü.

Tablo 1

	AĞIRLIK	SOLUNUM SAYISI	STRİDOR VAR	STRİDOR YOK
Grup I (n=12)	270±22.2 gr	88±4.3/dk	1 (%8.3)	11 (%91.7)
Grup II (n=12)	264±18.8 gr	85±4.9/dk	1 (%8.3)	11 (%91.7)
Grup III (n=9)	265±20.2 gr	88±6.5/dk	3 (%33)	6 (%67)
Grup IV (n=9)	264±22.4 gr	85±7.2/dk	1 (%11)	8 (%89)
	p=0.120	p=0.546	Χ2=3.435 p=0.329	Χ2=3.435 p=0.329

Çalışma gruplarına ait ağırlık, solunum sayısının ve stridor varlığının karşılaştırılması.

Tablo 2

	TKA1	TKA2	TKA%	FARK*
Grup I	4.05±1.26	5.09±1.15	79.5±15.5	a
Grup II	4.85±0.58	5.62±0.45	86.3±9.68	a
Grup III	3.64±1.21	5.8±1.23	62.8±16.85	b
Grup IV	3.38±0.78	5.5±1.3	61.4±9.87	b

Gruplar arasında trakea kesit alanlarının karşılaştırılması. (TKA1:Anastomoz hattındaki TKA; TKA2:Anastomoz distalindeki TKA; TKA%:TKA oranı; FARK*:Aynı harfler TKA% açısından gruplar arasında fark olmadığını göstermektedir).

Tablo 3

	İNFLAMASYON	İNFLAMASYON	İNFLAMASYON	İNFLAMASYON	EPİTELİZASYON	EPİTELİZASYON	EPİTELİZASYON	EPİTELİZASYON	FİBROZİS	FİBROZİS	FİBROZİS	FİBROZİS
	MİNİMAL	HAFİF	ORTA	ŞİDDETLİ	%75-100	%50-75	%30-50	%30 VE ALTI	MİNİMAL	HAFİF	ORTA	ŞİDDETLİ
Grup I (n=12)	2 (%17)	6 (%50)	3 (%25)	1 (%8)	11 (%92)	1 (%8)	0	0	8 (%67)	3 (%25)	1 (%8)	0
Grup II (n=12)	1 (%8)	6 (%50)	5 (%42)	0	9 (%75)	3 (%25)	0	0	3 (%25)	8 (%67)	1 (%8)	0
Grup III (n=11)	0	6 (%55)	1 (%9)	4 (%36)	4 (%37)	1 (%9)	3 (%27)	3 (%27)	1 (%8)	4 (%37)	6 (%55)	0
Grup IV (n=9)	1 (%11)	3 (%33)	4 (%44)	1 (%11)	3 (%33)	3 (%33)	3 (%33)	0	3 (%33)	5 (%56)	0	1 (%11)
	Χ2=11.336 p=0.253	Χ2=11.336 p=0.253	Χ2=11.336 p=0.253	Χ2=11.336 p=0.253	X2=23.349 p=0.005	X2=23.349 p=0.005	X2=23.349 p=0.005	X2=23.349 p=0.005	X2=23.544 p=0.005	X2=23.544 p=0.005	X2=23.544 p=0.005	X2=23.544 p=0.005

Trakeada anastomoz hattındaki histopatolojik değişiklikler.

Tablo 4

	İNFLAMASYON	İNFLAMASYON	İNFLAMASYON	ALVEOLER KONJESYON	ALVEOLER KONJESYON	ALVEOLER KONJESYON	ALVEOLER KANAMA	ALVEOLER KANAMA	ALVEOLER KANAMA	ALVEOLER KANAMA	ALVEOLER DUVAR KALINLAŞMASI	ALVEOLER DUVAR KALINLAŞMASI	ALVEOLER DUVAR KALINLAŞMASI	ALVEOLER DUVAR KALINLAŞMASI
	HAFİF	ORTA	ŞİDDETLİ	HAFİF	ORTA	ŞİDDETLİ	HAFİF	ORTA	ŞİDDETLİ	YOK	HAFİF	ORTA	ŞİDDETLİ	YOK
Grup I (n=12)	9 (%75)	3 (%25)	0	7 (%58)	1 (%8)	4 (%34)	3 (%25)	2 (%16)	0	7 (%58)	1 (%8)	0	0	11 (%92)
Grup II (n=12)	11 (%92)	1 (%8)	0	6 (%50)	6 (%50)	0	2 (%16)	0	0	10 (%84)	3 (%25)	0	0	9 (%75)
Grup III (n=11)	5 (%45)	2 (%18)	4 (%37)	0	3 (%27)	8 (%73)	4 (%37)	5 (%45)	0	2 (%18)	0	3 (%27)	3 (%27)	5 (%46)
Grup IV (n=9)	6 (%66)	1 (%11)	2 (%22)	1 (%11)	6 (%66)	2 (%22)	3 (%33)	2 (%22)	1 (%11)	3 (%33)	1 (%11)	2 (%22)	1 (%11)	5 (%55)
	X2=13.430 p=0.144	X2=13.430 p=0.144	X2=13.430 p=0.144	X2=24.213 p>0.001	X2=24.213 p>0.001	X2=24.213 p>0.001	X2=16.213 p=0.063	X2=16.213 p=0.063	X2=16.213 p=0.063	X2=16.213 p=0.063	X2=17.741 p=0.038	X2=17.741 p=0.038	X2=17.741 p=0.038	X2=17.741 p=0.038

Akciğerdeki histopatolojik değişiklikler.