GİRİŞ-AMAÇ

Brain natriüretik peptid (BNP) kalpten dolaşıma salınan, potent natriüretik, diüretik ve düz kas relaksan etkisi olan bir hormondur. Konjestif kalp yetmezliği, akut myokard enfarktüsünde BNP düzeyleri yükselir. Akut pulmoner embolide de sağ ventrikül disfonksiyonu için bir belirteçtir.Akut pulmoner embolide yüksek BNP düzeylerinin komplike klinik seyir ve ölüm riskini arttırdığı daha önce gösterilmiştir (1). Bu çalışmanın amacı; akut pulmoner embolide N-terminal-pro-BNP (pro-BNP) düzeyine bakarak, trombüs lokalizasyonunun tahmin edilip edilemeyeceğini araştırmaktı.

YÖNTEM-GEREÇLER

Acil servise başvuran, daha önce kalp hastalığı olmayan, ilk 24 saat içinde pro-BNP düzeyi, toraks Bilgisayarlı Tomografi anjiografi (BT anjio) ve ekokardiografi (EKO) ile değerlendirilen ve pulmoner emboli tanısı alan 31 hasta çalışmaya alındı. Trombüsü ana pulmoner arter/sağ-sol pulmoner arterde olanlar santral, segmenter/subsegmenter yerleşimli olanlarsa periferik olarak sınıflandı. Pro-BNP düzeyi ROCHE Elecsys-ProBNP sistemiyle electrochemiluminescent yöntemi ile ölçüldü. Pro-BNP düzeyleri ile BT anjioda trombüsün lokalizasyonu arasındaki ilişki değerlendirildi.

BULGULAR

BT anjioda trombüsü santral yerleşimli olan hastalarda pro-BNP düzeyleri periferik yerleşimli olanlara göre daha yüksek bulundu (p<0.008) (Grafik 1). EKO’da pulmoner HT olan hastalarda olmayanlara göre, interventriküler septumda hipokinezi olanlarda olmayanlara göre pro-BNP düzeyleri daha yüksek bulundu (p<0.033,p<0.026) (Grafik 2,3). Yoğun bakım gereksinimi olan hastalarla, serviste izlenen hastalar arasında ve trombolitik tedavi ihtiyacı olan hastalarla, trombolitik gerekmeyen hastalar arasında pro-BNP düzeyleri açısından anlamlı fark bulundu (p<0.0001, p<0.036) (Grafik 3,4).

Grafik 1

Grafik 2

Grafik 3

Grafik 4

Grafik 5

TARTIŞMA

Akut pulmoner emboli asemptomatik seyirden, sağ ventrikül disfonksiyonu ve ani ölümle sonlanabilen masif emboliye kadar çok geniş klinik değişkenlik gösterir. Hastalığın tedavisini planlarken erken risk sınıflaması önemlidir. Komplike klinik seyir ve ölüm riski yüksek olan hastalarda daha agresif tedavi ve monitorizasyon gerekirken, düşük riskli hastalar erken taburcu edilebilir, hatta ayaktan tedavi edilebilirler. Pulmoner vasküler yatağın etkilenen miktarı hastanın kliniği için belirleyicidir, bu miktar ne kadar fazlaysa sağ yüklenme bulguları artacaktır. Çalışmamızda trombüsü santral yerleşimli olan hastalarda pro-BNP düzeyleri periferik yerleşimli olanlardan anlamlı derecede yüksek bulundu. Luis ve ark., çalışmalarında pro-BNP’nin pulmoner emboli yükünü ve ölümle sonuçlanmasını tahmin edebileceğini belirtmişlerdir (2). Bizim çalışmamız da bu sonucu destekler niteliktedir. Daha önce yapılan çalışmalarda BNP, pro-BNP, troponin gibi biomarkerların olumsuz klinik seyir için bağımsız risk faktörleri olduğu gösterilmiştir (1,3). Bizim çalışmamızda da yoğun bakım ihtiyacı olan hastalarda ve trombolitik tedavi gereken hastalarda pro-BNP düzeyleri daha yüksek bulundu. Yapılan bir çalışmada akut pulmoner embolide pulmoner arter basıncı ile BNP düzeyleri arasında anlamlı korelasyon bulunmuş (4). Bu çalışmada da benzer şekilde EKO’da pulmoner HT olan hastalarda olmayanlara göre, interventriküler septumda hipokinezi olanlarda olmayanlara göre pro-BNP düzeyleri daha yüksek bulundu.

SONUÇLAR

Akut pulmoner embolide pro-BNP düzeyleri yükseldikçe trombüsün daha santralde yerleşmiş olma ihtimali, dolayısyla klinik seyrinin daha ağır olma ihtimali artmaktadır.

KAYNAKLAR

1. Klok FA, Mos ICM, Huisman MV. Brain-Type natriuretic peptide levels in the prediction of adverse outcome in patients with pulmonary embolism. A systematic review and meta-analysis. Am J Respir Crit Care Med 2008;178:425-430.

2. Alonso-Martinez JL, Urbieta-Echezarreta M, Anniccherico-Sánchez FJ, ağabeynzano-Guillèn MR, et. al. N-Terminall Pro-B-Type Natriuretic Peptide predicts the burden of pulmonary embolism. Am J Med Sci 2009;337(2):88-92.

3. Lega JC, Lacasse Y, Lakhal L, Provencher S. Natriuretic peptides and troponins in pulmonary embolism: a meta-analysis. Thorax 2009;64:869-875.

4. Yetkin Ö, İn E, Aksoy Y, Hacıevliyagil SS, et al. Brain natriuretic peptide in acute pulmonary embolism: Its association with pulmonary artery pressure and oxygen saturations. Turkish Respiratory Journal 2006;7(3):105-108.