[EP-240]

EPOSTER OTURUMU-17 | Tarih ve Saat: 22.10.2010, 17:00 - 18:00 | Salon: EPOSTER SALONU

Multipl Sklerozlu hastada COPOLİMER-1 tedavisine bağlı sarkoidoz gelişimi

Sevinç Bilgin¹, Murat Yalçınsoy², Sinem Güngör³, Bilgen Begüm Afşar¹, Ayşe Alp Ersev¹, Mevhibe Esen Akkaya¹
¹T.C.S.B Süreyyapaşa Göğüs Hastalıkları Ve Göğüs Cerrahisi Eğitim Ve Araştırma Hastanesi, İstanbul
²T.C.S.B. Balıklıgöl Devlet Hastanesi, Şanlıurfa
³T.C.S.B. Cizre Devlet Hastanesi, Şırnak

Multipl skleroz (MS) tedavisinde kullanılan COPOLİMER-1 (glatiramer asetat); hedef doku olduğu ve zedelediği düşünülen myeline, yapısal benzerlik taşıyan moleküler dizisi olan bir ilaçtır. Etkinliği ve uygulama biçimi interferonlara benzemektedir. Yan etkileri arasında en sık görüleni lokal reaksiyon olup, kızarıklık ve hassasiyet şeklindedir. Sistemik reaksiyonlar (göğüs sıkışması, dispne) ve yaygın lenfadenopatiler görülebilir. Ayrıca tedavi sırasında veya sonrasında sarkoidoz tanısı konulan vakalar bildirilmiştir. OLGU: MS tanısı ile izlenen 27 yaşında erkek hasta ayaklarda ve boyunda şişlik yakınması ile başvurdu. Hastanın 8 aydır COPOLİMER-1 kullanım öyküsü vardı, şikayetleri nedeni ile 4 aydır bırakmıştı. Akciğer grafisinde bilateral hiler lenfadenopati ve bilateral diffüz retikülonodüler opasiteler görüldü. Bilgisayarlı toraks tomografisinde bu bulgulara ilave olarak mediastinal lenfadenopatiler mevcuttu. Solunum fonksiyon testlerinde difüzyon ve vital kapasitede düşme saptandı. Histopatolojik değerlendirme (FOB/TBB biyopsi ile) granülomatöz iltihap olarak raporlandı. Hastaya pulmoner sarkoidoz tanısı konuldu. IFN tedavisi ve sarkoidoz gelişimi arasındaki olası birliktelik nedeni ile, benzer etkiye sahip COPOLİMER -1 kullanan hastamızda da bu ilaca bağlı sarkoidoz gelişimi düşündük.

GİRİŞ-AMAÇ

Etyolojisi tam olarak bilinmeyen sarkoidozda, interferon (İNF) gibi ilaçların, sarkoidoz gelişimine neden olduğu bildirilmektedir. Günümüzde multipl skleroz (MS) tedavisinde kullanılan COPOLİMER-1 (glatiramer asetat); hedef doku olduğu ve zedelediği düşünülen myeline, yapısal benzerlik taşıyan moleküler dizisi olan bir ilaçtır. Etkinliği ve uygulama biçimi interferonlara benzemektedir. Yapılan çalışmalarda; kullanımı esnasında periferik lenfadenopatilerin ( LAP) geliştiği bildirilmiştir.

Çalışmamızda COPOLİMER-1 kullanan ve sarkoidoz tanısı alan bir hastada, sarkoidoz ve ilaç etkileşimini tartıştık.

OLGU

2 yıldır multıbl skleroz ( MS ) tanısı almış ve 8 aydır copolymer-1 (20mg/gün sc) kullanmakta olan 27 yaşında erkek hasta, 4 ay önce sağ ayak bileği lateral yüzeyde önce kırmızı olarak başlayan ve sonra soluklaşan 5*8 cm şiş bir lezyon izlenmesi ile takip olduğu nöroloji uzmanına başvurdu. Artrit ön tanısı ile romatoloji tarafından tetkikleri başladı.

Sağ ayak bileği MR: ayak bileği etrafında sıvı kolleksiyonu, yumuşak dokularda ödem mevcuttu ve kontrast tutulumu yoktu.

Romatolojik testleri negatif kalan hastanın sistemik tarama yapıldı. PA akciğer grafisinde bilateral hiler LAP izlenerek ünitemize sevk edildi.

Takip; nöroloji tarafından, MS nedeni ile kortikosteroid başlanılan hastada tedavinin 2. ayında PA akciğer grafisi düzeldi.

BULGULAR

Laboratuar veriler

PA akciğer GrafA

Toraks BT

Girişimsel İşlemler

Sistem Taraması

TARTIŞMA

COPOLİMER-1 kullanan olgumuzda önce artrit, daha sonra hiler LAP ve son olarak akciğer parankim tutulumu gelişmiş ve TBB ile sarkoidoz tanısına ulaşılmıştır. MS tedavisinde kullanılmaya başlayan COPOLİMER-1’ in, INF ‘a benzer etki mekanizması olup dejenere olan myelinin yapı bütünlüğünü sağlamaktadır. COPOLİMER-1,MS tedavisinde atak sıklığını %29 azaltmaktadır. İlaç ile ilgili yapılan çalışmalarda yan etki olarak, eritem gibi lokal reaksiyonlar ve göğüste sıkışma, nefes darlığı gibi sistemik bulguların yanı sıra, periferik LAP geliştiğide bildirilmiştir. LAP varlığında tedavinin devamı önerilmiştir. Yapılan lenf bezi biopsilerinde maliniteye rastlanılmamakla birlikte, 3 yıl takip edilen hastalarda sarkoidoz gelişimi ile ilgili yan etki bildirimi de olmamıştır. COPOLİMER-1’in; MS’li hastalarda yapılan çalışmalar; glatiamer asetatın, periferde kendine özel supresör–T hücrelerini etkileyip aktif duruma geçirdiğini öne sürmektedir. Sarkoidoz yardımcı Th1 aracılı bir hastalıktır. Bu bilgiler ışığında, gelişen bu LAP’ların T hücre cevabının değiştirilmesinden kaynaklanabileceği düşünülebilir.

SONUÇLAR

Yapılan çalışmalarda COPOLİMER-1 kullanan hastalarda sarkoidoz gelişimi bildirilmemiştir. Ancak, IFN tedavisi alan hastalarda sarkoidoz sıklığı giderek artmaktadır. Bu nedenle INF ile benzer etkiye sahip COPOLİMER -1 kullanan hastamızda da bu ilaca bağlı sarkoidoz gelişimi olabileceğini düşündük.

KAYNAKLAR

1. Johnson KP, Brooks B, Cohen J et al. Copolymer 1 reduces relapse rate and şmproves disability in relapsiiinggg*remitting multiple sclerosis. Neuology 1995;45:1268-76.

2. Devonshire V, Duquette P, Dwosh E et al. The Immune System and Hormones: Review and Relevance to Pregnancy and Contraception in Women with MS. The International MS Journal 2003; 10:44-50.

3. Tigin HC, Kıyık M, Mutlu N et al Pulmoner sarkoidozda tanı yöntemleri. Solunum 2008; 10: 85-88.

4. Oz GŞ, Emri S, Bilgen ŞA. Development of interferon induced sarcoidosis in a patient with familial mediterranean fever. tuberkuloz ve toraks dergisi 2008; 56(3): 319-324.