[EP-253]

EPOSTER OTURUMU-18 | Tarih ve Saat: 22.10.2010, 17:00 - 18:00 | Salon: EPOSTER SALONU

Mycobacterium Tuberculosis Üremesi Saptanan Akciğer Tüberkülozlu Hastaların Antitüberküloz İlaçlara Direnç Oranları

Gökhan Perincek1, Erhan Tabakoğlu2, Metin Otkun3, Levent Özdemir4, Burcu Özdemir5
1Hakkari Devlet Hastanesi, Göğüs Hastalıkları, Hakkari
2Trakya Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları AD, Edirne
3Onsekiz Mart Üniversitesi Tıp Fakültesi, Klinik Mikrobiyoloji ve İnfeksiyon Hastalıkları AD, Çanakkale
4Dörtyol Devlet Hastanesi, Göğüs Hastalıkları, Hatay
5İskenderun Devlet Hastanesi, Göğüs Hastalıkları, Hatay

AMAÇ: Mycobacterium tuberculosis üremesi saptanan akciğer tüberkülozlu olgularınantitüberküloz ilaç direnç oranlarının belirlenmesi GEREÇ-YÖNTEM: Çalışmaya 2005-2007 yılları arasında Trakya Üniversitesi Tıp FakültesiHastanesinde kültürde Mycobacterium tuberculosis üremesi saptanan akciğer tüberkülozlu 134 hasta alındı. BACTEC 460 TB sistemi kullanılarak dört major antitüberküloz ilaca (H, R, streptomisin (SM), etambutol (EMB)) karşı gelişen direnç ve çok ilaca direnç oranları araştırıldı. BULGULAR: Mycobacterium tuberculosis üremesi saptanan 134 akciğer tüberkülozlu olgunun 31’i bayan, 103’ü erkekti. Hastaların %58.2’sinde Erlich-Ziehhl Neelen (EZN) boyama ile Asido Rezistan Basil tespit edildi. Antitbc direnç oranları H %10.4, R %3, EMB %0.7, SM %0.7 olarak saptandı. Sonuç olarak, akciğer tüberkülozlu hastalarda belirlenen direnç paternlerinin izlenmesi, uygulanacak tedavi protokollerinin belirlenmesinde ve uzun vadede direnç gelişiminin önlenmesinde yararlı olacaktır.

GİRİŞ-AMAÇ

Tüberküloz tüm dünyada önemli bir halk sağlığı sorunudur. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) verilerine göre 2007 yılı itibariyle dünyada 13.7 milyon tüberküloz vakası olup, bunların 0.5 milyonu çok ilaca dirençli (ÇİD) tüberküloz olgularıdır. Türkiye’de Verem Savaşı 2009 raporuna göre 2007 yılı itibariyle ülkemizde 19 694 kayıtlı tüberküloz olgusu bulunmaktadır. Bunların 17 781’i (%90.3) yeni olgudur. Günümüzde dirençli izolatların yaygınlaşması nedeni ile tüberküloz tedavisi ve kontrolünde sorunlar yaşanmaktadır. Tüberkülozda ilaç direnç sürveyansı, tüberküloz kontrol programının önemli bir bileşenidir. Bu çalışmada 2005-2007 yılları arasında kültürde Mycobacterium tuberculosis üremesi saptanan akciğer tüberkülozlu olguların antitüberküloz ilaç direnç oranlarının belirlenmesi amaçlanmıştır.


YÖNTEM-GEREÇLER

Çalışmamıza 2005 - 2007 yılları arasında Trakya Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesinde kültürde Mycobacterium tuberculosis üremesi saptanan akciğer tüberkülozlu 134 hasta alındı. Olgular retrospektif olarak değerlendirildi. Olgulardan alınan balgam, bronş lavaj, plevral sıvı ve bronkoalveolar lavaj örnekleri Ziehl-Neelsen yöntemi ile boyanarak Asido Rezistan Basil arandı ve BACTEC 460 TB sisteminde kültürü yapıldı. Mycobacterium tuberculosis

compleks duyarlılık testlerinde National Committee Clinic Laboratory Standards (NCCLS) tarafından önerilen BACTEC 460 TB sistemi kullanılarak dört major antitüberküloz ilaca (İNH, RİF, streptomisin (SM), etambutol (EMB)) karşı gelişen direnç ve çok ilaca direnç oranları araştırıldı. İstatistiksel analizler SPSS 15.0 programı kullanılarak yapılmıştır.


BULGULAR

Çalışmaya alınan ve kültürde Mycobacterium tuberculosis üremesi saptanan 134 akciğer tüberkülozlu olgunun 31’i bayan, 103’ü erkekti. Hastaların yaş ortalaması 42,4±8,2 idi. Hastaların 117’sinden balgam, 7’sinden bronş lavaj, 6’sından plevral sıvı ve 4’ünden bronkoalveolar lavaj gönderildi. Hastaların 78’inde (%58.2) EZN boyama ile Asido Rezistan Basil tespit edildi. Hastaların kültür sonuçları değerlendirildiğinde 14’ünde (%10.4) İNH, 4’ünde (%3) RİF,

81 1’inde (%0.7) EMB, 1’inde (%0.7) SM, 3’ünde (%2.2) ÇİD saptandı (Şekil1).



Figür 1



TARTIŞMA

Ülkemiz ve tüberküloz insidansının yüksek olduğu ülkelerdeki önemli sorunlardan biri duyarlılık testlerinin düzenli olarak yapılmamasıdır.

Ülkemizde direnç durumunu yansıtan en kapsamlı yazı, 1984-1989 ve 1990-1995 yılları arasında yapılmış 21 çalışma ve 27.959 suşun sonuçlarını kapsayan metaanaliz çalışmasının verilerini içermektedir. 1984-1989 da INH %27.8, SM %22.5, EMB %7.8, RİF %22.3, PRZ %1.6 iken, 1990-1995’te INH %23.8, SM %17.9, EMB %7.7, RİF %22.1, PRZ %6.5 saptanmıştır

Bizim çalışmamızda antitüberküloz ilaç direnç oranları İNH %10.4, RİF %3, EMB %0.7, SM %0.7 olarak saptanmıştır. Antitüberküloz ilaçlar içersinde hala en yüksek oranda direncin INH’a karşı olmasının en önemli sebebinin INH’ı kemoprofilakside ve tedavide en fazla kullanılan ilaç olmasından kaynaklandığı, SM direncinde gözlenen düşüşün ise günümüzde beş majör ilaç arasında kullanımının azalmasına bağlı olduğunu düşünmekteyiz.


SONUÇLAR

Sonuç olarak, akciğer tüberkülozlu hastalarda belirlenen direnç paternlerinin izlenmesi, uygulanacak tedavi protokollerinin belirlenmesinde ve uzun vadede direnç gelişiminin önlenmesinde yararlı olacaktır.


KAYNAKLAR

KAYNAKLAR

1. Global tuberculosis control 2009 epidemiology, strategy, fi nancing. WHO report. WHO/HTM/TB/2009.411. Geneva: World Health Organization, 2009.

2. Türkiye’de verem savaşı 2009 raporu. Ankara: T.C. Sağlık Bakanlığı Verem Savaşı Daire Başkanlığı, 24 Mart 2009.

3. Jain A, Dixit P. Multidrug-resistant to extensively drug resistant tuberculosis: what is next? J Biosci. 2008; 33(4): 605-16.

4. Dündar D, Sönmez-Tamer G. Mycobacterium tuberculosis Kompleksi İzolatlarının Primer Antitüberküloz İlaçlara Direnç Oranları. Klimik Dergisi 2009; 22(2): 52-4.

5. Altıntop Y, Perçin D. Mikobakteriyoloji Laboratuvarında İzole Edilen Mycobacterium 214 Tuberculosis Kompleks Suşlarının Agar Orantılama Yöntemi ile Duyarlılıklarının Araştırılması. Erciyes Tıp Dergisi 2009;31(3):226-230

6. Durmaz R. Mycobacterium tuberculosis’de direnç sorunu. ANKEM Derg

2005;19(2):107-110.

7. Yolsal N, Malat G, Dişçi R, Örkün M, Kılıçaslan Z: Türkiye’de tüberkülozilaçlarına direnç sorununun 1984-1989 ve 1990-1995 yılları için karşılaştırılması: Meta-analiz, Klimik Dergisi 1998;11(1):6-9.