Etkin tütün kontrolü ile yılda 110 bin ölüm önlenebilir
Günümüz dünyasında en sık görülen kanser türlerinin başında akciğer kanseri gelmektedir. Bu nedenle kasım ayı tüm dünyada “Akciğer Kanseri Farkındalık Ayı”, 17 Kasım da “Akciğer Kanseri Farkındalık Günü” olarak kabul edilmektedir.
Kansere bağlı ölümler içerisinde akciğer kanseri yılda 1.69 milyon kayıp ile tüm dünyada ilk sırada yer almaktadır. En önemli risk faktörü olan tütün kullanımı dünya çapındaki kanser ölümlerinin yüzde 22’sine, akciğer kanserinden kaynaklı ölümlerin ise yüzde 71’ine neden olmaktadır. Sigara ve diğer tütün ürünleri kullanımı akciğer kanserine yol açan en önemli nedendir. Akciğer kanseri konusunda uyarılarımızı yaparken karşılaştığımız ‘hiç sigara içmemiş kişilerin de akciğer kanseri olduğu’ savunması son derece yanlıştır. Verilere göre akciğer kanseri hastalarının sadece yüzde 10’undan azı hayatında hiç sigara içmemiştir. Elbette genetik faktörler, radon gazı, asbest, çevresel toksinler gibi faktörler de sorumlu olabilir. Ancak yapılan çalışmalar, ülkemizde görülen akciğer kanserlerinin yüzde 90’ının sigara kullanımına bağlı ortaya çıktığını göstermektedir. Hiç sigara içmeyenler veya sigara içmeyi bırakmış olanlara göre, mevcut sigara içen kişilerde yeni akciğer kanseri vakası görülme oranı daha yüksektir. Ağır sigara içen kişide risk yüzde 30'lara çıkarken, hiç sigara içmeyen kişinin akciğer kanserine yakalanma riski yüzde 1'den daha düşüktür.
Hazırlanmasına TÜSAD olarak destek verdiğimiz Türkiye Akciğer Kanseri Raporu'nda yer alan bilgiler, sigara ve tütün kullanımını azaltmaya yönelik çalışmaların önemini bir kez daha gözler önüne sermiştir. Etkin bir tütün kontrolü sağlandığında, akciğer kanserleri dahil olmak üzere her yıl tütün kullanımına bağlı olarak gelişen yaklaşık 110 bin ölümün önlenebilmesi söz konusudur. Sigaranın bırakılmasıyla kanser gelişme riski hızla azalmaya başlamaktadır. Sigarayı bıraktıktan 10 yıl sonra, akciğer kanseri riskinin yüzde 50 oranında azaldığı görülmektedir. Bu riskin sigara içmemiş bir kişinin grafik özelliğine hiçbir zaman gerilemeyeceği de akılda tutulmalıdır.
Erken evrede tanı konulması akciğer kanserinin tedavisinde çok önemlidir. Erken evrede tanı alan akciğer kanseri hastalarında sağ kalım oranı ortalama yüzde 70’dir. İleri evrede ise bu oran düşmektedir. Bu nedenle erken tanı konusunda Türkiye Akciğer Kanseri Raporu'nda özel bir bölüm ayrılmış olup, aşağıdaki önerilere yer verilmiştir:
- Akciğer kanserinde erken tanıya öncelik verilmeli ve bu yönde multidisipliner yaklaşım içeren uygulamalar yaygınlaştırılmalı.
- Akciğer kanserinde erken tanıyı artırmak amacı ile ülkemize özgü uygun risk faktörleri belirlenerek, pilot bir bölgede tarama çalışması yapılmalı.
Prof. Dr. Ülkü Yılmaz
TÜSAD Başkan Yardımcısı
