TÜRKİYE SOLUNUM ARAŞTIRMALARI DERNEĞİ
ASTIM VE ALERJİ ÇALIŞMA GRUBU
DÜNYA ASTIM GÜNÜ BASIN BİLDİRİSİ
Bu yıl Dünya Astım Günü ne yazık ki yeni tip korona virüsün neden olduğu pandeminin ve bunun sonucu olarak ortaya çıkan CoVid-19 hastalığının gölgesi altında kalmıştır. Küresel Astım İnisiyatif organizasyonu (GINA) bu pandemi nedeni ile her yıl Mayıs aynın ilk Salı günü kutlanan Dünya Astım Günü kutlama organizasyonlarını daha sonraki bir zamana erteleme kararı almıştır. Ancak önemli bir hastalığın en az onun kadar önemli olan astımı gölgelemesine Türkiye Solunum Araştırmaları Derneği Astım ve Alerji Çalışma Grubu olarak gönlümüz razı olmadı ve astım hastalarımızı unutmadığımızı, onların yanında olduğumuzu bilmelerini istedik. Covid-19’dan ölümleri istemediğimiz gibi bu yıl GINA’nın Dünya Astım Günü sloganında “Astımdan Ölümlere Yeter” şeklinde belirttiği gibi, astımdan ölümleri de istemiyoruz. Bu bildiride astımlı hastalarımıza önerilerimiz olacaktır.
Özellikle koronavirüs pandemisi sırasında astımlı hastalarımızın korku ve endişe içinde olduğunu biliyoruz. Hastalarımız şunu bilmeliler ki astımlı olmak korona virüs bulaşması açısından fazladan bir risk yaratmaz. Virüs bulaşan hastalarda astım, hastalığın ağır seyretmesi için de risk faktörü değildir. Astımlı hastalarımız sağlıklı insanlar kadar risk altındadır. O zaman yapılması gerekenler de farklı değildir. Astımın temel tedavi edici ilacı olan inhaler steroid ilaçlarını, rahatlatıcı ilaçlarını ve astım ya da alerjileri için kullandıkları tablet ilaçlarını kesmemeli, dozlarını azaltmamalıdırlar; tam tersine astım ilaçlarını her zamankinden çok daha düzenli kullanmaları gerekir. Eğer astımlarını kontrol altında tutmak için kortizon hapları kullanıyorlarsa onları da düzenli kullanmalıdırlar. İlaçların kesilmesi, düzensiz kullanılması, dozlarının azaltılması astımın kontrol dışına çıkmasına ve ataklara neden olabilir. Bu dönemde sağlık kuruluşları korona virüs bulaşması için riskli alanlardır. Atak geçiren hasta sağlık kuruluşuna gitmesi durumunda virüs bulaşma riskine maruz kalabilir. Herhangi bir nedenle atak geçiren hastalarımız da kişisel korunma önlemlerini alarak vakit kaybetmeden doktorlarına mutlaka başvurmalıdırlar, aksi halde ölümle sonuçlanabilecek ciddi sonuçlar ortaya çıkabilir.
Hafif ya da orta şiddette CoVid-19 hastası olup evde izole olan ve ilaçlarını nebulizer dediğimiz cihazlarla kullanan astım hastalarımız, bu cihazı kullanırken solunum yollarından çıkan salgılarla havaya virüs yayıp, çevresindeki kişilere virüs bulaştırabilirler. Nebulizer cihazlar yerine ölçülü doz inhaler kullanmalarını öneririz. Bu cihazları kullanırken zorlanıyorlarsa ölçülü doz inhaler ile ağız arasına yerleştirilecek ara cihazlar ile rahatça bu ilaçlarını kullanabilirler. Acil servislerde de nebulizer ile tedavi bu pandemi döneminde önerilmez.
Astımlı hastalarımızın yaklaşık yüzde 80’inde alerjik rinit bulunmaktadır. Alerjik rinitin kontrol altında olması astımı da kontrol altında tutar. Alerjik rinitli hastalarımız kullandıkları steroidli burun spreylerini, alerji haplarını bu pandemi döneminde güvenle kullanabilirler. Aynı şekilde mevsim itibarı ile polen alerjisi olan hastalarımız evde kalarak hem virüsten hem de polenden korunarak astım ve rinitlerini kontrol altında tutabilirler. Ancak ev tozu akarı alerjisi olan hastalarımızın evde geçireceği süre arttığından bu grup hastamız astım alevlenmesi açısından risk altındadır. Onlar için de önerimiz evde olmayı fırsat bilerek yoğun temizlik işlerine girmemeli, yazlık kışlık değiştirme işlerini daha sonraki döneme bırakmalıdırlar. Evde çamaşır kurutmak gibi ev içi nemini arttıracak işlerden kaçınmalıdırlar. Dışarı çıkmak zorunda kalırlarsa mutlaka maske takmalı, diğer kişilerle aralarında en az bir metre mesafe bırakmalıdırlar. El temizliğine dikkat etmeli, ellerini ağız, burun gözlerine sürmemelidirler. El temizliğinde sabun ve suyu tercih etmeliler, sabun-su yoksa en az yüzde 60 alkol içeren kolonya ya da el dezenfektanı kullanmalılar. Klorheksidin alerjisi olan sağlık çalışanı astım hastalarımız hem virüs öldürücü etkisi olmadığından hem de astımları tetikleneceğinden bu maddeyi içeren el dezenfektanı kullanmamalıdır. Virüsten korunmak için sürekli hijyen kurallarından bahsedilmektedir; evde hijyen için kullanılan çamaşır suyu gibi hijyenik maddelere yoğun maruz kalmak astım ataklarına neden olabilir. Çamaşır suları sulandırılarak kullanılmalı ve başka dezenfektanlarla ya da yağ sökücülerle kesinlikle karıştırılmamalıdır.
Eldiven kullanmayı özellikle lateks eldiven kullanmayı da önermiyoruz. Eldiven kullanmak ellerin temiz olduğu gibi yalancı bir güven hissi doğurur ve daha risklidir. Ayrıca yoğun lateks yani pudralı eldiven kullanımı lateks alerjisi olan hastalarımızda astım atağına neden olarak fazladan risk yaratır. Lateks eldivene yoğun maruziyet aynı zamanda lateks alerjisi gelişmesine neden olabilir. Lateks alerjisi en riskli alerjilerden biridir, bunu da akılda bulundurmak gerekir.
Astımlı hastalarımızın büyük kısmı genç ve orta yaş grubudur; bu yaş grubu korona virüsü belirti vermeden taşıyor olabilir. Bu nedenle bu pandemi döneminde hastanelerde solunum fonksiyon testi yapılmasını ya da peak flow metre ile kontrol edilmesini, sağlık çalışanlarının güvenliği ve test odasının sterilizasyonunun zor olması açısından önermiyoruz. Astım kontrollerinin özellikle bu dönemde hastanın vereceği hikaye ve astım kontrol testleri ile yapılması daha doğru bir yaklaşımdır.
Sonuç olarak; astımlı hastalarımız için korona virüs salgını döneminde en güvenli yer evleridir. İzolasyon, kişilerle güvenli mesafe ve el hijyeni en önemli korunma önlemleridir. Korona virüsten değil, astım ilaçlarını kesmekten korkmalılar. Astım ilaçlarını doğru ve düzenli kullanmak hayat kurtarır. Unutmayalım bu dönemde hayat eve sığar.
Tüm astımlı hastalarımıza koronavirüsten ve astım ataklarından uzak sağlıklı günler diliyor, Dünya astım günlerini bir kez daha kutluyoruz. Unutmayın biz doktorlarınız daima yanınızdayız.
Prof. Dr. Zeynep Ferhan Özşeker
İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa
Cerrahpaşa Tıp Fakültesi
Göğüs Hastalıkları AD
İmmünoloji ve Alerji Bilim Dalı Başkanı
TÜRKİYE SOLUNUM ARAŞTIRMALARI DERNEĞİ
ASTIM VE ALERJİ ÇALIŞMA GRUBU BAŞKANI