Acilen aşılama hızlanmalı, sonbaharda daha ciddi vaka artışları yaşayabiliriz!
Nisan ayı itibarıyla COVID-19 sayılarındaki hızlı azalmayla dünyada ve ülkemizde önlemlerin kaldırılmasıyla beraber salgının biteceği ve endemik enfeksiyon halini alacağı yönünde beklenti ortaya çıktı. Ancak hâkim varyant halini alan Omicron BA.4 ve BA.5 çok kolay ve hızla bulaşma özelliklerine sahip olması ve aşının oluşturduğu bağışıklıktan kaçabilmesi nedeniyle yaz mevsiminde olmamıza rağmen tekrar vaka sayılarında artışlara yol açıyor.
Sağlık Bakanlığı verilerine göre yaz mevsimine rağmen Haziran sonu itibarıyla haftalık vaka sayısının 226 binin üzerine çıktı, hasta sayısı ise 40 kat artış gösterdi.
Omicron varyantı ilk ortaya çıktığında pulmoner tutulum ve hastaneye yatış gereksinimi çok azalmıştı, adeta bir grip gibi geçiyordu ve bu toplumda belirgin bir rahatlama ve önlemlerin bırakılmasına yol açtı. Ancak yeni gelişen Omicron BA.4 ve BA.5 gibi alt varyantlarda tekrar pulmoner tutulum, pnömoni ve ağır vakalar görmeye başladık. Özellikle yaşlı ve ek hastalığı olan, immun yetmezliği olan hastalarda ağır hastalık riski daha yüksek. Yaşlıların risk altında olmasının birkaç nedeni var: Öncelikle doğal bağışıklık ve enfeksiyonla mücadele bozuluyor, aşıların yarattığı koruyuculuk düşüyor, bir de özellikle diyabet gibi çok sayıda ek hastalık olması direnci daha da düşürüyor.
Bu nedenle aşılarda hatırlatma dozu yapılması çok önemli. İlk aşılamaların üzerinden zaman geçti ve hatırlatma dozu ile tam doz aşılı olanlar ülkemizde maalesef yüzde 30 civarında. Son aşılarından 6 ay ve üzerinde süre geçtiğinde bağışıklık azalıyor, yeni varyantların antikordan kaçma özelliği de olması aşıların etkinliğini azaltıyor ve kişiler tekrar tekrar hasta olabiliyor. Varyantlara daha etkili yeni aşı geliştirme çalışmaları halen devam ediyor. Yeni aşılar uygulamaya girene kadar özellikle mRNA (biontec) aşılarını hatırlatmada öneriyoruz.
Maalesef sonbahara ve kışa vaka artışları daha da hızlanabilir. Bu nedenle kışa kadar hatırlatma dozlarının yapılması çok önemli. Ülkemizde 12 yaş altı aşılama programına alınmadı, okulları açılmadan 12 yaş altı çocuklarında aşılanmasına başlanmasını öneriyoruz. Genç nüfusu ülkemizde çok yüksek çocuklar hem kendileri hasta oluyor hem de evdeki yaşlılara hastalığı bulaştırıyorlar.
Omicron alt varyantlarında bulaş daha da kolaylaştı, açık havada da yakın temasla kolayca bulaşabiliyor. Bu nedenle kapalı alanlar yanı sıra, toplu ulaşım ve çarşı-pazar gibi kalabalık açık alanlarda maske kullanımı öneriyoruz.
COVID aşıları emniyet kemeriniz gibidir; kazayı önlemez ama kaza sırasında ağır yaralanmayı, ölümü önler.
Doç. Dr. Berna Kömürcüoğlu
TÜSAD Enfeksiyon Çalışma Grubu Başkanı