12-18 Mart 2023 Pulmoner Rehabilitasyon Haftası Basın Bildirisi
TÜSAD PULMONER REHABİLİTASYON HAFTASI BASIN BİLDİRGESİ
Ülkemizdeki pulmoner rehabilitasyon ünite sayısı ve donanımı artırılmalı
Kronik akciğer hastalıklarına sahip bireylerde uygun ilaç tedavisine rağmen egzersiz kapasitesinde düşüş meydana gelmekte ve günlük aktivitelere katılım kısıtlanmaktadır. Bunun sonucunda hastaların yaşam kalitesi ciddi şekilde bozulmaktadır. Ayrıca, hastalar arzu ettikleri sosyal yaşantılarından da mahrum kalmaktadırlar. Tüm bunlar hastaların tedaviye uyumunu ve motivasyonunu da kötü yönde etkilemektedir.
Pulmoner rehabilitasyon, kronik solunum hastalıklarına sahip bireylerin fiziksel ve ruhsal durumlarını düzeltmeyi ve sağlık durumunu iyileştirici kalıcı davranışlar kazandırmayı hedefleyen etkinliği kanıtlanmış bir tedavi yaklaşımıdır. Pulmoner rehabilitasyon temelinde hasta değerlendirmesini takiben planlanan bireyselleştirilmiş bir egzersiz programı ve hasta eğitimini içeren ve çeşitli sağlık profesyonellerinin iş birliği ile sunulan bir tedavi yaklaşımı bütünüdür. Programda aynı zamanda beslenme yönetimi, psikososyal destek ve olumlu ve kalıcı davranış değişikliklerini amaçlayan eğitim bileşenleri de yer alır.
Kronik solunum hastalıklarında egzersizin bir fayda sağlamayacağı düşüncesi 1950’lerin başından itibaren terkedilmeye başlanarak yerini “pulmoner rehabilitasyon” uygulamalarına bırakmıştır. Buna rağmen modern anlamda pulmoner rehabilitasyon 25-30 yıldır uygulanmaktadır. Günümüzde pulmoner rehabilitasyon hastane temelli, ev temelli ya da toplum temelli olarak uygulanmakta olup gelişen teknolojinin de desteği ile sanal ortamda eşzamanlı olarak yer ve mekandan bağımsız şekilde de bu hizmetin sunulması mümkün olmaktadır. Pulmoner rehabilitasyon ile kronik solunum hastalığı olan bireylerin günlük yaşam aktivitelerindeki kısıtlılığın azaltılması, fonksiyonel kapasitenin mümkün olan en yüksek seviyeye çıkartılarak bireyin kendine yeter hale getirilmesi ve bağımsızlaştırılması amaçlanmaktadır.
KOAH, astım, bronşiektazi gibi tıkayıcı akciğer hastalıklarında, göğüs duvarı arazları, akciğer dokusunu harap eden, kas iskelet sistemini etkileyen, obeziteyle ilişkili hastalıklarda pulmoner rehabilitasyonun faydası ve etkinliği kanıtlanmıştır. Akciğer kanseri gibi nedenlerle yapılan akciğer ameliyatları ya da akciğer nakilleri öncesinde ve sonrasında uygulanan pulmoner rehabilitasyon hem ameliyatların başarısını arttırmakta hem de meydana gelebilecek istenmeyen durumları ve yan etkileri azaltmaktadır. Ayrıca, COVİD-19 hastalığı sonrasında, özellikle uzun süre hastanede/yoğun bakımda yatan hastalarda pulmoner rehabilitasyon programlarının etkin ve faydalı olduğu gösterilmiştir. Öte yandan, pulmoner rehabilitasyon ile tedavi maliyetlerinin ve sağlık harcamaların azaltılabilmesi de mümkün olmaktadır.
Tüm bu potansiyel faydalarına rağmen ülkemizde pulmoner rehabilitasyon sağlık çalışanları ve hastalar tarafından ne yazık ki yeterince bilinmemektedir ve yaygın olarak sunulan bir tedavi yaklaşımı olamamaktadır. Ülkemizde az sayıda pulmoner rehabilitasyon merkezi mevcuttur; bu nedenle de çok az sayıda kronik solunum hastası bu etkin tedavi yönteminden faydalanabilmektedir. Sağlık çalışanlarının ve toplumumuzun bilgilendirilmesi, farkındalıklarının artırılması ve güncel gelişmelerin paylaşılması için Sağlık Bakanlığı 12-18 Mart 2023 tarihlerini “Pulmoner Rehabilitasyon Haftası” ilan etmiştir.
Türkiye Solunum Araştırmaları Derneği olarak “ tükenmeyen nefesle…” mottosuyla 50 yıldır toplumumuzun akciğer sağlığını korumak temel hedefimizdir. Sağlıklı bireylerin tükenmeyen nefes için aktif yaşam sürmesini, düzenli yürüyüş ve spor yapmasını öneriyoruz. Kronik solunum hastalığı tanısı alan bireylerin ise daha aktif ve kaliteli bir yaşam sürebilmeleri adına pulmoner rehabilitasyon programlarına katılımlarının teşvik edilmesi gerektiğini vurguluyoruz. Ülkemizde son derece az olan pulmoner rehabilitasyon ünitelerinin sayısının ve donanımının artırılması ve bu alandaki nitelikli sağlık profesyonellerinin iş birliği yapması gerekmektedir. Böylece, daha fazla sayıda hastaya ihtiyaç duydukları pulmoner rehabilitasyon hizmetlerinin sunulması mümkün olabilecektir.
Türkiye Solunum Araştırmaları Derneği
Solunum Rehabilitasyon Çalışma Grubu