19 Mart Dünya Uyku Günü Basın Bildirisi

Pandemi sürecinde 4 kişiden biri uyku bozukluğu yaşıyor

COVID-19 pandemisi sadece fiziksel sağlığı değil aynı zamanda toplumların uyku sağlığını da etkiledi. İş ve eğitim hayatının evden sürdürülmesi çocuktan erişkine, uykuya ayrılan zaman diliminde değişikliklere neden oldu. Erişkinlerde gece geç saatlere kadar süren toplantılar, çocuklar ve gençlerde eğitim amacıyla kullanılan tablet, akıllı telefon veya bilgisayarların aynı zamanda sosyalleşme ve dijital oyunlar için yaygın kullanımı, uyku süresi ve kalitesinde olumsuz sonuçlara yol açtı. Bu durum her dört kişiden birinde bir uyku bozukluğunun görülmesine neden oldu. Uykuya dalma ve uykuyu sürdürmede güçlükler, aşırı uyuma isteği, uyku-uyanıklık ritmindeki bozukluklar, pandeminin başlamasıyla en sık görülen uyku bozuklukları haline geldi.

Sağlıklı bir uykunun önemine dikkat çekmek ve uyku bozuklukları konusunda farkındalık yaratmak amacıyla, Dünya Uyku Derneği tarafından her yıl mart ayının ikinci veya üçüncü cuma günü, farklı bir sloganla Dünya Uyku Günü olarak kutlanmaktadır. Bu yıl da 19.Mart.2021 tarihinde ‘‘Düzenli Uyku, Sağlıklı Gelecek’’ sloganı ile etkinlikler düzenlenmesi planlanmıştır. Biz de TÜSAD Uyku Bozuklukları Çalışma Grubu olarak Dünya Uyku Gününde bu slogan ile, bugünlerde değişime uğrayan uyku yapımız için farkındalık oluşturmaya çalıştık.

Nasıl düzenli uyuyabiliriz?

Sirkadiyen ritim; dünyanın kendi ekseni etrafındaki 24 saatlik yolculuğu sonucunda ortaya çıkan, canlılar üzerindeki biyokimyasal, fizyolojik ve davranışsal ritimlerin tekrarıdır. İnsan vücudunun biyolojik saati olarak tanımlanan bu dönemde uyku-uyanıklık döngüsü, vücut ısısı, kan basıncı düzenlenmesi, kalp hızı, kalbin çalışma performansı, melatonin, büyüme hormonu, kortizol, nörotransmitter sekresyonu gibi çeşitli hormonların sentez ve salınımı gerçekleşir.

Sirkadiyen ritmin bozulması tip 2 diyabet, kalp hastalıkları, hipertansiyon, metabolik sendrom ve kanser gibi hastalık risklerinin artmasına yol açar. Yine sirkadiyen ritimdeki bozulma, besin seçimi ve enerji dengesinin etkilenmesi ile kilo yönetimi üzerinde de olumsuz değişikliklere neden olur ve obezite gelişimine yol açar. Karanlığın suprakiyazmatik nükleus üzerindeki etkisiyle melatonin hormonu salınır ve uyku başlar. COVID-19 enfeksiyonu üzerine melatonin hormonunun olumlu etkilerinin anlaşılmasıyla, düzenli uykunun kardiyometabolik hastalıklardan korunmanın yanı sıra, enfeksiyonların kontrol altına alınması adına da insan sağlığı üzerine ne kadar önemli olduğu bir kez daha anlaşılmıştır. Düzenli uyku beden sağlığının yanı sıra güçlü bir hafıza için de gereklidir.

Sağlıklı uyku için gerekli 10 altın kural:

• Uyku ve uyanıklık saatlerinizi önceden belirleyin ve uygulayın.
• Gün içinde uyumak zorunda kalırsanız 45 dakikayı geçmemesine özen gösterin.
• Uyku saatinize 4 saatten kısa süre kalmış iken alkol almayın, sigara kullanmayın.
• Uyku saatinize 6 saatten kısa süre kalmış iken kafeinli içecekler içmeyin, aynı zamanda uyuma saatinize yakın kahve, çay, çikolata ve sodadan uzak durun.
• Uyuma saatinize yakın ağır baharatlı, şekerli gıdalardan uzak durun. Açlığınızı bastırmak için hafif şeyler atıştırın.
• Uyuma saatinize yakın ağır egzersizlerden sakının.
• Rahat yataklar tercih edin.
• Yatak odanızın ısısı uyku için ideal derecede olsun ve yatak odanızı iyi havalandırın.
• Yatak odanızı ses, gürültü ve aydınlatmadan uzak tutun.
• Yatak odanızı sadece uyumak için kullanın.

Değerini ancak kaybettiğimiz zaman anladığımız ve sağlıklı yaşam için vazgeçilmez olan “uyku”nun önemini bilen sağlıklı nesillerin yetişmesi dileğiyle Dünya Uyku Günü’nüz kutlu olsun.

TÜSAD Uyku Bozuklukları Çalışma Grubu Adına

Prof. Dr. Oğuz Köktürk