TEMİZ HAVA HAKKI… NEDEN Mİ?

                                 

Çünkü, yaşamak için nefes almalıyız, alabilmeliyiz… Dr. Ayşe Beyan 

Platform Türkiye’de ve uluslararası çapta sağlık ve doğa koruma alanlarında çalışan 18 Sivil Toplum Kuruluşu tarafından Ekim 2015' de kuruldu. Türkiye Solunum Araştırmaları Derneği, Türk Toraks Derneği, İş ve Meslek Hastalıkları Uzmanları Derneği, Türk Tabipleri Birliği, Greenpeace Akdeniz, Çevre için Hekimler Derneği, Halk Sağlığı Uzmanları Derneği, Pratisyen Hekimlik Derneği, Türk Nöroloji Derneği, Türkiye Erozyonla Mücadele, Ağaçlandırma ve Doğal Varlıkları Koruma Vakfı, Yeşil Barış Hukuk Derneği, Yeşil Düşünce Derneği, Yuva Dernekleri "temiz hava haktır" demek için bir aradalar. Amacımız en önemli hava kirletici kaynağı kömürlü termik santrallere karşı durmak, çevre, iklim ve insan sağlığını korumak. Bazen eylemler yaparak, bazen toplantılar düzenleyerek, bazen basın açıklamaları yaparak, bazen de broşürler ve raporlar hazırlayarak bu konu ile ilgili bilgi ve farkındalık düzeyini artırmaya çalışıyoruz. TÜSAD olarak, insan ve çevre sağlığına duyarlılığımız nedeniyle Prof. Dr. Arzu Mirici önderliğinde Çevresel ve Mesleki Akciğer Hastalıkları Çalışma grubu üyeleri ile platformun tüm çalışmalarına gönülden destek veriyor ve emek harcıyoruz. Çünkü özellikle göğüs hastalıkları uzmanları olarak bu kirliliğin sonuçlarını çok iyi biliyoruz. Dünya Sağlık Örgütü’nün (DSÖ) verilerine göre dış ortam hava kirliliği 2012 yılında 3,7 milyon kişinin erken ölümüne sebep oldu ve en büyük çevresel sağlık tehdidi olarak ilan edildi. Uluslararası Kanser Araştırmaları Ajansı (IARC), 2013 tarihli yayınında dış ortam hava kirliliğini grup 1 karsinojen olarak sınıfladıklarını duyurdu. Aynı yayında partikül madde (PM) ayrı olarak değerlendirildiği ve onunda kendi başına karsinojen olarak sınıflandığı belirtildi. 2010 yılında dış ortam hava kirliliği nedeniyle oluşmuş 223.000 akciğer kanseri olgusunun kaydedildiği yayımlandı. Platform üyelerinden Greenpeace Akdeniz “Sessiz Katil” adını verdiği raporda Türkiye’de 2010 yılında kömürlü termik santrallerin yarattığı hava kirliliğinin insan ömrünü yaklaşık 10 yıl kısalttığı ve kömürlü termik santrallerin yarattığı hava kirliliğinin, trafik kazalarında yaşanan can kayıplarının yaklaşık 2 katından fazla olduğunu yazdık. Sağlık ve Çevre Birliği HEAL olarak "Ödenmeyen Sağlık Faturası" adlı raporda Türkiye’de kömürlü termik santrallerin her yıl 2,9- 3,6 milyar USD arasında sağlık maliyetine neden olduğunu, kömürlü termik santraller nedeniyle her yıl 2879 erken ölüm, 637.643 iş günü kaybı, 3823 yeni kronik bronşit vakası yaşandığını bildirdik. Bildirdik, bildirmeye ve duyurmaya devam edeceğiz. Neden mi? Türkiye’nin 2012 yılından bu yana izlediği kömürlü termik santral yatırım projesi nedeniyle yakın gelecekte 80 yeni termik santral yapılacak. Böylelikle Türkiye, Çin ve Hindistan'dan sonra üçüncü büyük küresel kömür yatırımcısı olacak. Karar vericiler tarafından görmezden gelinen; oluşmuş ve oluşacak hava kirliliği ve iklim değişikliğinin, yol açacağı medikal ve ekonomik kayıplardır. Çünkü şu haliyle bile 2015 yılında; Ulusal Hava Kalitesi izleme istasyonlarından edinilen bilgiye göre Türkiye’de sınır değeri 90 kabul edilen partikül madde sayısı Keşan’da 228’e ulaştı. 2015 yılında hava kirliliğinin kritik seviyeye ulaştığı iller arasında İstanbul, Ankara, Bolu, Edirne-Keşan, Düzce, İzmir ve Iğdır var. Yenibosna 181, Esenyurt 282, Kadıköy 116 gün zehir soludu. Türkiye’de 1 milyondan fazla nüfusa sahip olan illerin tamamında izin verilen sınırların üzerinde hava kirliliği yaşandı. Bu illerde yaşayan nüfusun tamamı, ilgili yönetmelikte belirtilen PM10 yılda 35 günden izin verilen anlık yükselme üst sınırını fazlasıyla aştı. Birileri dur demezse gelecek günlerde ne yazık ki havamız giderek grileşecek. Biz Temiz Hava Hakkı Platform üyeleri olarak görevlerimizi ve sorumluluklarımızı yerine getirmek için çalışıyoruz. 2015 yılı Türkiye Hava Kirliliğini Raporunu neredeyse tamamladık, Çanakkale' deki kirlilik ile ilgili toplantı hazırlığındayız. Yeni eylemler, toplantılar, raporlar kapıda... Bu savaşta sizleri de aramızda görmek isteriz. Daha mavi bir gökyüzüne bakabileceğimiz güzel günler umuduyla...