9 Şubat Dünya Sigarayı Bırakma Günü

SİGARA BIRAKMA HİZMETLERİ YAYGINLAŞTIRILMALIDIR
9 Şubat gününün sigara bırakma ile ilgili olarak nereden kaynaklandığı net olarak bilinmemekle birlikte her yıl 9 Şubat gününde sigara ve tütün ürünlerinin kullanımının azaltılması konusunda etkinlikler yapılmaktadır. Bu yıl da hem Sağlık Bakanlığı hem de çeşitli sivil toplum kuruluşları bu yönde etkinlikler yapmaktadır. Derneğimiz Tütün Çalışma Grubu üyeleri de 9 Şubat gününde TRT, Başkent Üniversitesi gibi çeşitli kuruluşların yayın organlarındaki programlara katılacaklar, çeşitli salon toplantılarında konuşma yapacaklar, Sağlık Bakanlığı tarafından düzenlenen toplantıya katkı sağlayacaklardır.

Tütün kontrolü ile ilgili temel uygulamalardan birisi sigara içenlerin bu davranıştan vezgeçmelerini sağlamaktır. Dünya Sağlık Örgütü Tütün Kontrolü Çerçeve Sözleşmesi ve bu düzenlemenin devamı olan MPOWER stratejilerinin temel maddeleri arasında sigaranın bırakılması da yer almaktadır. Sigaranın bırakılması konusunda kişilerin kararı önemli olmakla birlikte, kişileri sigarayı bırakmaları konusunda desteklemenin de yararlı olduğu bilinmektedir. Sigara içen kişilerin sigara içmeyi sürdürme veya bırakma konusundaki konumları 5 aşamalı bir süreçtir. Sigaranın bırakılması çalışmalarında amaç, bu basamakların herhangi birisinde bulunan bir kişinin bir üst basamağa geçmesini sağlamak, bu şekilde sigarayı bırakmaya yönlendirmektir:

1. Bırakmayı düşünmeyenler (pre-contemplation): Bu kişiler sigara içmekten dolayı rahatsızlık hissetmeyen, sigara içmeyi sürdürmeyi düşünenlerdir. Bu gruptaki kişilere bilgilendirme ve duyarlık artırma amacı ile sigara içmenin kendileri ve çevresindeki kişilerin sağlığı açısından yol açacağı sakıncalar ile birlikte sigara içmenin ekonomik, çevresel, sosyal vb. açılardan olası sakıncaları anlatılmalıdır.
2. Bırakmayı düşünenler (contemplation): Bu gruptaki kişiler bir nedenle sigara içmeyi sürdürmeyi düşünmemekte, sigara içmekten vazgeçmek istemektedir. Bu kişiler yardım almaya hazır oldukları için bu kişilere yaklaşmak daha kolaydır. Görüşmelerde sigara bırakma yöntemleri ile ilgili bilgi verilebilir, sigarayı bıraktıkları zaman sağlık, ekonomik vb. açılardan kazanımları anlatılmak suretiyle sigarayı bırakma konusundaki düşünceleri pekiştirilebilir.
3. Bırakma konusunda hazırlık yapanlar (preparation): Bu gruptakiler sigarayı bırakma konusunda kararlı olanlardır. Görüşmelerde bu kişilere sigara bırakma yaklaşımları anlatılmalı, sigarayı bırakma sırasında karşılaşabilecekleri olası güçlükler ve bu güçlüklerle nasıl baş edebilecekleri konusunda bilgi verilmeli, kişiler sigarayı bırakmak için bir tarih belirlemeye yönlendirilmelidir.
4. Bırakmayı başaranlar (action): Bu kişileri sigarayı bıraktıkları için kutlamak gerekir. Bu süreçte nikotin yetmezliğine bağlı olabilecek bazı sorunlar konusunda bilgilendirme yapılmalı, sorun yaşadıklarında destek sağlanacağı konusunda güvence verilmelidir.
5. Bırakmış durumunu sürdürenler (maintenance): Sigarayı bırakmış kişiler için her an tekrar sigara içmeye başlama riski vardır. Bu nedenle sigarayı bırakmış olan kişiler özellikle ilk günler ve ilk haftalarda desteklenmeli, sigarasız geçen her günün kendilerini güvende hissetmeleri bakımından önemli olduğu vurgulanmalıdır.

Türkiye’de sigara bırakma hizmetleri esas olarak Sağlık Bakanlığı tarafından sürdürülmekte, üniversiteler, çeşitli uzmanlık kuruluşları, bazı özel sağlık kurumları da bu yönde hizmet vermektedir. Sağlık Bakanlığı ülkenin çeşitli bölgelerinde toplam 415 kurumda sigara bırakma hizmeti vermektedir. Ancak bu merkezlerin çok büyük bölümü il merkezlerinde olduğu için ilçelerde ve özellikle kırsal kesimde yaşayanların bu hizmetten yararlanması güç olmaktadır. Sigara bırakma hizmetlerinin yaygınlaştırılması ve bütün topluma ulaşmasını sağlamak bakımından aile hekimlerinin katılımı sağlanmalıdır. Aile hekimleri her hasta ile, hatta hasta ile birlikte karşılarına gelen hasta yakınları ile sigara içme davranışı konusunda kısa görüşme yapabilirler. Bu görüşmede sadece kişilerin sigara içme durumlarını öğrenmek ve sigara içenlerede bu davranışın zararlı olduğunu belirtmek yeterli olur. Sigara içenlerin bazıları yukarıdaki basamaklardan üçüncü kademede olabilir ve doktorun kısa görüşmesi ile de sigarayı bırakabilirler. Ülkedeki 22 binden fazla aile hekimi topluma sağlık hizmeti vermekte, çeşitli hastalıkların tedavisini sağlamaktadır. Hasta ve hasta yakınları ile kısa görüşme sonucunda her aile hekimi bölgesinde yılda bir kişi sigarayı bırakmış olsa, yıl sonunda 22 binden fazla kişinin sigarayı bırakması sağlanmış olur. Bu açıdan aile hekimleri çok önemli bir kapasite oluşturmaktadır ve bu kapasitenin değerlendirilmesi gereklidir. Aile hekimleri sigara bırakma tedavisi konusunda destek gereksinimleri olduğunda hastayı (diğer hastalıklarda olduğu gibi) ilgili uzman kuruluşa sevk edebilirler.

SİGARASIZ VE SAĞLIKLI GÜNLER DİLEKLERİMİZLE ....

Türkiye Solunum Araştrımaları Derneği Tütün Kontrolü Çalışma Grubu