17 Kasım Akciğer Kanseri Farkındalık Günü Basın Bildirisi

AKCİĞER KANSERİ FARKINDALIK AYI BASIN AÇIKLAMASI

17 Kasım Günü tüm dünyada ve ülkemizde “Akciğer Kanseri Farkındalık Günü”, kasım ayı ise Akciğer Kanseri Farkındalık Ayı olarak kabul edilmekte ve çeşitli etkinlikler düzenlenmektedir. Akciğer kanseri hâlâ dünya genelinde  her iki cinste de en fazla ölüme neden olan kanser türü olmayı sürdürmektedir. Dünyada her yıl yaklaşık 2,4 milyon insan akciğer kanseri tanısı almakta ve yine her yıl 1,8 milyon kişi hastalığa bağlı sebeplerle hayatını kaybetmektedir.

Ülkemizde 2020 yılında  41 bin kişi yeni akciğer kanseri hastası olarak tanı almış (34 bin erkek ve 7 bin kadın) ve her yıl  tedavi gören 25 bin hasta akciğer kanseri nedeniyle hayatını  kaybetmiştir. İnsidans erkeklerde 35/100.000, 13.5/100.000 olup, kadınlarda daha düşüktür. Ancak endüstriyelleşen toplumlarda kadın kanser oranları hızla artmaktadır.

Hastalığın en önemli risk faktörü  %90 oranında sigara ve tütün ürünleri kullanımıdır, bunun yanı sıra nargile, pipo ve elektronik sigaraların tümü ciddi sağlık tehdidi oluşturmaktadır. Akciğer kanserinden kaynaklanan ölümlerin büyük çoğunluğu sigara kullanımına bağlıdır. Pasif içicilik ise riski %30’a varan  oranlarda riski artırmaktadır.  Akciğer kanserlerinin yaklaşık %10-15’lik bölümü  sigara dışı nedenlerden kaynaklanmaktadır. Hava  kirliliği, radon gazı maruziyeti, mesleki maruziyetler (asbest, arsenik, nikel, silika, asbest, nem maruziyeti), genetik yatkınlık (gençlerde ve sigara içmeyenlerde en önemli nedenlerden biridir) akciğerde fibrozan akciğer hastalıkları ve kötü beslenme akciğer kanserinin diğer nedenleridir.

Tütün kontrolünün güçlendirilmesi, gençlerin tütün ürünlerinden korunması ve kapalı alan denetimlerinin etkin şekilde sürdürülmesi, akciğer kanseriyle mücadelede en etkili adımlardır. TÜSAD tarafından desteklenen Türkiye Akciğer Kanseri Raporu, etkin tütün kontrolü sağlanması durumunda her yıl yaklaşık 110 bin tütün kaynaklı ölümün önlenebilir nedeni olduğunu ortaya koymuştur. Sigarayı   bırakan bireylerde akciğer kanseri riski hızla azalmaya başlamaktadır.

Akciğer kanseri ileri evrelere kadar belirti vermeyebilir. Uzun süren öksürük, erken nefes darlığı, göğüs ağrısı, açıklanamayan kilo kaybı gibi belirtiler görüldüğünde hastaneye gitmek erken tanı ve tedavi için son derece önemlidir. Erken evrede teşhis konulan hastalarda sağkalım oranları gelişen cerrahi ve cerrahi dışı tedavi yöntemleri ile dramatik biçimde artarken, ileri evrede bu oran oldukça düşmektedir. Bu nedenle risk gruplarına yönelik düşük doz bilgisayarlı tomografi taramalarının yaygınlaştırılması, yapay zekâ destekli tanı algoritmalarının kullanılması hayati önem taşımaktadır. Riskli bireylerde tarama ve erken tanı sağkalımın uzatılmasında anahtar noktadır.

Son yıllarda gelişen hedefe yönelik tedaviler ve immünoterapiler, ileri evre hastalarda bile yaşam sürelerini anlamlı şekilde uzatmaktadır. Ancak bu tedavilerin uygulanabilmesi için gerekli moleküler testlerin zamanında yapılması ve geri ödeme süreçlerinin hızlandırılması gerekmektedir.
Akciğer kanseri büyük ölçüde önlenebilir bir hastalıktır. Tütün kullanımının azaltılması, hava kalitesinin iyileştirilmesi ve erken tanı yöntemlerinin yaygınlaştırılmasıyla bu hastalığa bağlı ölümleri önemli ölçüde azaltmak mümkündür.

TÜSAD Akciğer Kanseri Çalışma Grubu adına
Prof. Dr. Berna Kömürcüoğlu